چهارمین نشست آموزش مجازی «مداخلات کاهش آسیب در اختلالات مصرف مواد» برای کشورهای عضو سیکا با همکاری ستاد مبارزه با موادمخدر در مرکز مشاوره دانشگاه تهران برگزار شد.

دکتر مجید قربانی مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر در این نشست گفت: در دنیا نزدیک به ۳۰۰ میلیون نفر حداقل یک بار مواد مخدر مصرف کرده‌اند و از بین آنان حدود ۶۰ میلیون نفر، مصرف کننده دائمی انواع مواد اعتیادآور هستند که برخی از آنان سالانه بر اثر مصرف پر خطر مواد جان خود را از دست می‌دهند و مابقی که جان سالم به در می‌برند نیازمند بازتوانی یا توانبخشی هستند تا قادر به حفظ شغل و خانواده‌هایشان باشند. اگرچه جایگاه اجتماعی خود را در اثر اعتیاد از دست داده‌اند.

وی ادامه داد: هر چند بیشترین مصرف‌کنندگان را معتادان به حشیش تشکیل داده‌اند ولی مصرف‌کنندگان مواد افیونی (به ویژه هروئین) در معرض خطر بیشتر بر اثر بیش مصرفی، اچ‌آی‌وی و سایر بیماری‌های مسری هستند.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: در ایران برای جلوگیری از شیوع مصرف مواد، اقدامات درمانی ارزنده‌ای صورت گرفته است و در حال حاضر حدود ۹ هزار مرکز درمانی به یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر خدمات درمانی ارائه می‌کنند که بخش مهم آن، ارائه مداخلات کاهش آسیب است.

قربانی گفت: برنامه‌های کاهش آسیب در جمهوری اسلامی، بیش از دو دهه سابقه دارد و همواره یکی از اولویت‌های این ستاد است که با همکاری وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی، سازمان زندان‌ها و سازمان‌های غیردولتی اجرا می‌شود.

وی افزود: پس از شیوع ایدز در جهان برنامه‌های کاهش آسیب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شد و جمهوری اسلامی ایران از ۱۳۸۱ به مرور اولین کلینیک‌های مثلثی (که در حال حاضر به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری تغییر نام یافته است)، مرکز گذری و مراکز درمان اختلالات مصرف مواد را راه اندازه کرد و ضمن گسترش آن‌ها سایر خدمات کاهش آسیب نیز به آن‌ها اضافه شد.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: در سیاست های کلی مبارزه با مواد مخدر و سند درمان و حمایت‌های اجتماعی به این مهم توجه شده است و برای ساماندهی مراکز، آیین‌نامه، دستورالعمل‌ها، پروتکل‌ها و شیوه نامه‌های مربوطه تدوین و ابلاغ شده است و هر چند سال یک‌بار مورد بازبینی قرار می‌گیرند.

قربانی گفت: با توجه به اثربخشی فعالیت های مرتبط با کاهش آسیب و موفقیت‌های به دست آمده برای به اشتراک گذاشتن دستاوردها و تبادل تجربیات، سمینار سه روزه منطقه ای کاهش آسیب در ۱۳۸۷ در تهران با حضور مقامات کشوری، کارشناسان ۱۵ کشور منطقه، مقامات و کارشناسان کاهش تقاضای مواد از دفتر مرکزی و دفاتر منطقه ای UNODC و کارشناسان ارشد بین‌المللی برگزار و ضمن بازدید از مراکز و به اشتراک گذاشتن تجربیات کشورها و کارشناسان، موجب توجه هر چه بیشتر به اهمیت برنامه های کاهش آسیب شد.

وی ادامه داد: با اجرای برنامه های کاهش آسیب در کشور، رشد شیوع اچ‌آی‌وی در بیماران دارای اختلال مصرف مواد و نیز مصرف مواد به صورت تزریقی متوقف شد و در چند سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر به اقدامات کاهش آسیب در کشور اشاره کرد و گفت: «مراکز درمان اختلالات مصرف مواد» که در این مراکز خدمات دارویی و غیر دارویی ارائه شود. «مراکز گذری» که در این مراکز برنامه تعویض سرنگ و سرسوزن، خدمات حمایتی، آموزش و درمان نگهدارنده با آستانه پایین ارائه می‌شود. «موبایل سنتر» که خدمات مراکز گذری توسط اتومبیل‌های تجهیز شده در محلات آلوده ارائه می‌شود. «سرپناه شبانه» که برای اقامت شبانه معتادان بی خانمان راه اندازی شده است. «تیم‌های سیار» که به مراکز تجمع و پاتوق های معتادان بی خانمان مراجعه و ضمن دعوت آنان برای مراجعه به مراکز گذری ارائه می‌دهند. «کانکس» که در واقع مراکز گذری در ابعاد کوچکتر و خدمات محدودتر می‌باشند و «مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری» که مهم‌ترین خدمت این مراکز انجام مشاوره و تست اختیاری و تشخیص بیماران اچ‌آی‌وی مثبت و مراقبت های مورد نیاز است، از جمله این اقدامات می‌باشد.

قربانی در پایان با بیان اینکه همچنین خدمات درمانی و مشاوره‌ای برای گروه‌های خاص و ویژه ارائه می‌شود، افزود: استفاده مستمر و وسیع از کیت‌های تشخیص اچ‌آی‌وی در مراکز درمان و کاهش آسیب اعتیاد کشور و شناسایی موارد ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی و ارجاع به مراکز مشاوره در دانشگاه‌های علوم پزشکی خدماتی و درمان جهت درمان و اجرای طرح مدیریت مورد برای بیش از ۳۰ هزار پرونده مربوط به افراد دارای اختلال مصرف مواد و انجام اقداماتی شامل مددکاری، مشاوره، معرفی به خانواده، توانمندسازی و اشتغال و دریافت مدارک شناسایی و ارجاعی از مراکز ۱۵ و ۱۶ از جمله این خدمات است.

همچنین حمیدرضا رفیع پور طهرانی رئیس اداره حقوق بین‌الملل ستاد مبارزه با موادمخدر در این نشست گفت: این برنامه آموزشی مجازی، در چارچوب تعهدات و همکاری های جمهوری اسلامی ایران در سازمان منطقه ای چند جانبه کنفرانس تعامل و اقدامات اعتماد ساز در آسیا (CICA) برگزار می شود.

وی افزود: همانطور که می دانیم، امروزه، مسئله اعتیاد و اختلالات مصرف مواد به یکی از چالش‌های بزرگ اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی تبدیل شده است. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان تحت تأثیر این معضل قرار دارند و خانواده‌ها، جوامع و نظام‌های بهداشتی را تحت فشار قرار می‌دهند. در این راستا، مداخلات کاهش آسیب به عنوان یک رویکرد نوین و مؤثر در مدیریت این اختلالات، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.

رئیس اداره حقوق بین‌الملل ستاد مبارزه با موادمخدر بیان کرد: دوره آموزشی امروز فرصتی است تا با هم به بررسی مفاهیم کلیدی، استراتژی‌ها و روش‌های مؤثر در کاهش آسیب بپردازیم. ما به دنبال آن هستیم که با ارائه اطلاعات علمی و تجربیات عملی، شما را در راستای ارتقای مهارت‌ها و دانش خود در این زمینه یاری کنیم.

رفیع پور طهرانی گفت: در این دوره، ما به مباحثی نظیر شناسایی انواع مداخلات کاهش آسیب، ارزیابی نیازهای جامعه هدف و همچنین روش‌های اجرای برنامه‌های کاهش آسیب خواهیم پرداخت. هدف ما این است که با ایجاد فضایی تعاملی و مشارکتی، شما را قادر سازیم تا بتوانید بهترین شیوه‌ها را در عمل پیاده‌سازی کنید.

وی اظهار امیدواری کرد که این دوره برای همه ما فرصتی باشد تا با همدیگر یاد بگیریم، تجربیات خود را به اشتراک بگذاریم و در نهایت بتوانیم گامی مؤثر در راستای کاهش آسیب‌های ناشی از مصرف موادمخدر برداریم.

دکتر سمیه شاهمرادی، سرپرست مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران نیز در این نشست گفت: امروزه اعتیاد و مصرف مواد مخدر یکی از مسائل مهم اجتماعی در سطح بین‌المللی و همه کشورها است، مسئله ای که تبدیل به دغدغه‌ای مهم برای کسانی که تصمیم گیری می کنند، شده است.

وی افزود: قطعا مواجه با این مسئله، مسلتزم مواجه‌ی نظام مند، علمی و یکپارچه است و این کار، بر پایه اقدامات پژوهش محور و علمی میسر است.

سرپرست مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران ادامه داد: دانشگاه تهران در پی تاثیرگذاری و مسئولیت پذیری اجتماعی همیشه تلاش کرده با سازمان های بین المللی همکاری کند تا بتواند در این مسیر راه گشا باشد که در همین راستا برگزاری چهارمین نشست آموزش مجازی مداخلات کاهش آسیب در اختلالات مصرف مواد با همکاری ستاد و کشورهای عضو سیکا، نمادی از همین تعهد دانشگاه تهران است.

به گزارش روابط عمومی ستاد مبارزه با مواد مخدر؛ شاهمرادی در پایان اظهار امیدواری کرد: در این کارگاه آموزشی یکروزه بتوانیم تجربه‌ها و دستاوردهای جدید خود را به اشتراک بگذاریم و آرزو می کنم اقدامات مشترک به صورت همزمان در سطح منطقه انجام شود.